 Reference Base  Rerum naturalium historia nempe quadrupedum insectorum pi... |
|
Buonanni, P.; Battarra, G.A., 1773. Rerum naturalium historia nempe quadrupedum insectorum piscium variorumque marinorum corporum fossilium plantarum exoticarum ac praesertim testaceorum exsistentium in Museo Kircheriano. Romae, Zempelliano, vol. 1, pp. i-xl, 1-260
|
|
|
|
| |
| Location: |
Museums |
| Subject: |
Text as original |
| Species: |
All Rhino Species |
 |
|
[14]
XI. Cornu rhinocerotis (Tab. III No.54)
Rhinocerotem plurimi cum Monocerote confundunt. Duas scilicet belluas longe diversas a pcitura rhinocerotis se vidisse ait, cujus cadaver e naufragio ejectum erat in Tyrrhenium litus capite suillo, tergore munito scutulato.
[16] Adnotatio [by J.A. Battarra]
Anno Jubilaei MDCCL Rhinoceros visus est in Italia, & Kal. Augusti fuit Ariminum transvectus, eumque commode observari potui. Mole corporis quatuor sane nostrorum Boum simil coagmentatorum molem aequabat. Pellem valde crassam, & rhagadis asperam, & praecipue in cruribus, in quibus Ulmi corticem aemulabatur. Vario modo circa collum plicata, ut minorum observantium cucullum repraesentaret. In dorso, & circa coxas pariter eleganter plicata. Tota fuliginosi coloris erat, & minime pilosa. Crura rotunda, brevia, cylindrica, recta, absque visilibus juncturis, dum staret; singulorum circumferentia non erat tribus Parisiensibus pedibus minor. Femina erat haec bestia. Cauda ad radicem brachium humanum ex majoribus aequabat, quae sensim descrescebat in formam eoni, seu, ut melius dicam, pyramidis quadrangularis; nam inter clunes ita aptabatur, ut sulcum clauderet, atque aequaret. Hysteros vero ita patebat, ut pueri caput, facile admittere posse videretur. Os, ratione molis corporis, exiguum, labiumque superius languidum & pendulum. Oculi bubulos non superant; quare pro tanta bestiae magnitudine parvi apparent. Linguam coniformem, mollem habebat, non autem corneis papillis ita asperam, ut in felibus, & bobus observamus. Cornu tantum uno supra nasum instructa erat, hocque vix palmum altitudine superabat, & paullo minus erat latitudine, obtuse mucronatum, cujus figura pedem humanum vestitum, & per sectionem perpendicularem a capite a tarsorum exordio abscissum aemulabatur, prout Fig.I Tab. adjectae indicamus. Pedes insuper habet tribus digitis instructos, brevibus, exteriori articulo valde mobili donatis, ita a cute pedum obvolutis, ut speciem praeputii circa eosdem digitos constituant; caput vero digitorum ita movetur, ut caput testudinis terrestris a testa ex porrectum aemuletur.
Accidit autem, ut cum ex urbe Roma ad nos Fera haec supra Plaustrum in caveae modum efformatum, & a variis bobus attractum adveheretur (ut sumptus in boves trahentes minueretur) fundum plaustro abstulerint, ut intra septa plaustri detentum ambularet, sicque par bovum sufficiens effet ad vecturam; quo factum est, ut, vitio viae, concussione capite in plaustri parietem, cornu remanserit destitutum; quare apud nos fuit absque cornu. Illud tamen a vectoribus ostendebatur, illudque ad manus habui, & vidi, nigrum, non vero nigerrimum esse; erat plenum usque ad radicem, non vero cavum, ut in bubulis, capreis, hircinis, &c. observatur. Locus autem, ubi cornu habebat, prominentiam bulbosam incipiebat ostentare ejusdem diametri, ac basis cornu, ut accidit in cervis, quando primum cornua reproducere incipiunt. Fera haec, me praesente, a puero, qui flagello bis, aut ter eam in capite percusserat, irritata, contra percussorem, tardo primum icta, sed dein voluntissime irruit, ut vix ab ictu se eripuerit, quin in vicinum murum impactus confringeretur. Ceterum fera mansueta cernebatur, & foenum, & panem, quibus nutriebatur, ex manibus circumstantium placide fumebat. Verum cum in Germaniam pervenisset, regionis inclementia sequenti anno mortuam audivimus. Denique ne quidquam videamus comittere es iis, quae vidimus, & quae ad pleniorem ferae notitiam pertinent, dicam, quod contigit quoque, ut illam viderem, quomodo corpus disponebat, ut posset cubare; quod ut assequeretur, dum stabat, coepit totum corpus a cauda ad caput ancipiti undulatione tarde urgere, dein inflexis lentissime anterioribus cruribus (in hac tantum occasione juncturae apparent, & quoad hoc schema, quod tunc a vectoribus venundabatur, male erat incisum) & hinc posterioribus, tandem ubi ventre terram attigit, totum corpus deposuit, & capite versus unum, latus tantillum reclinato, prona jacuit. Dicuntur Mares in sumeno dorsi inter homoplatas alio cornu verus caput inflexo esse instrueti, sed hoc non vidi. Dicitur: Rhinoceros (unicornis) quem modo descripsimus, & Rhinoceros cornibus duobus cum nota marginali (bicornis). Linn. Sys. Nat.104.
|
|
|
File available
details
Original text on this topic: